Orientalstudies.az

Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Asiya ölkələri ilə münasibətlərinin inkişaf etdirilməsi, intensivləşməsi tarixi, geosiyasi reallıqlara uyğun strateji xarakter daşıyır. Dövlətimizin başçısının Mərkəzi Asiya ölkələrinə rəsmi səfərləri, bu ölkələrlə hərtərəfli əlaqələrin inkişaf etdirilməsi, bu sıradan elm və təhsil sahəsində əməkdaşlıq, xalqlarımızın zəngin mənəvi və tarixi miraslarını araşdırmaq Azərbaycan və Mərkəzi Asiya münasibətlərinin perspektivlərini müəyyənləşdirən vacib məsələlərdir və bu istiqamətdə münasibətlərin yeni mərhələsi yaşanmaqdadır. Ümummilli Lider Heydər Əliyevin siyasi-ideoloji fəaliyyəti Azərbaycanla məhdudlaşmamış, bütövlükdə Türk dünyasını əhatə etmiş və dövrün tələblərinə baxmadan bütün siyasi fəaliyyəti boyu türk xalqlarının öz aralarında və dünyaya inteqrasiyasını başlıca strateji hədəfə çevirmişdir.

AMEA-nın akademik Ziya Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunun tərkibində fəaliyyət göstərən Ərəb ölkələri tarixi və iqtisadiyyatı şöbəsi 1964-cü ildə təşkil olunub. İkinci Dünya müharibəsindən sonra müstəqil inkişaf yoluna qədəm qoymuş gənc ərəb dövlətləri ilə geniş hərtərəfli siyasi, iqtisadi və mədəni əlaqələr qurmaq tələbi ozamankı sovet şərqşünaslığı qarşısında ərəb Şərqinin elmi surətdə öyrənilməsini mühüm bir məsələ kimi ortaya çıxardı. Şərqşünaslıq İnstitutunda (o zaman Yaxın və Orta Şərq xalqları İnstitutu) bu məsələlərə aid xüsusi şöbənin yaradılması Azərbaycan xalqının ərəb müsəlman dünyası ilə tarixi və mədəni bağların mövcudluğuna əsaslanmışdı. Şöbəyə ilk gündən ölkəmizdə şərqşünaslıq elminin görkəmli nümayəndəsi, böyük ərəbşünas alim, akademik Ziya Bünyadov rəhbərlik edib. Təxminən otuz il onun rəhbərliyi altında işləyən şöbə qısa bir zamanda respublikamızda geniş tanınaraq, ərəb ölkələri üzrə ixtisaslaşmış mötəbər elmi ocağa çevrilir.

Azərbaycanda milli-ideoloji düşüncənin formalaşması, mənəvi dəyərlərimizin, tarixi köklərimizin tədqiq və təbliği işinə hələ sovet dövrünün ən mürəkkəb illərində xüsusi diqqət ayıran Ulu Öndər Heydər Əliyev respublikada türkoloji düşüncənin inkişafı üçün şərait yaradıb. Ümummilli Liderin siyasi-ideoloji fəaliyyətində Türk dünyası məsələlərinin araşdırılması aktual problemlərdən birinə çevrilib. AMEA akademik Ziya Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunun Türk filologiyası şöbəsində aparılan elmi-tədqiqat işlərinin əsas prioritet istiqaməti də Azərbaycan-Türkiyə arasındakı ədəbi-mədəni əlaqələrin inkişafına təkan verməkdir. 1966-cı ildən başlayaraq institutda Şərq xalqları ədəbiyyatı şöbəsi tərkibində ayrıca qrup, sonra isə müstəqil fəaliyyət göstərən Türk filologiyası şöbəsi Azərbaycan türkologiya elminin inkişafında mühüm rol oynayıb. Şöbənin ilk müdiri akademik Həmid Araslı olub.

Azərbaycan şərqşünaslıq elminə ağır itgi üz verib. Tanınmış şərqşünas alim, tərcüməçi, AMEA-nın akademik Ziya Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutunun “İran filologiyası” şöbəsinin aparıcı elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Şəmsi Əhmədov dünyasını dəyişib.